07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Kahvaltımızın ardından otelimizden check out yaparak ayrılıyor ve Makedonya’nın başkenti Üsküp’e hareket ediyoruz. (Prizren – Üsküp 100 KM) Üsküp’e varışımızla birlikte Üsküp’ün eteklerine kurulmuş olan Vodno dağına çıkıyor ve şehri tepeden görme imkanı buluyoruz. Vodno dağına çıkarken kendinizi Bursa Çekirge yolunda hissedeceksiniz. Daha sonra Üsküp’ün doğa harikası Matka Kanyonuna hareket ediyoruz. (Matka Kanyonu Cumartesi – Pazar veya resmi tatil gününe denk gelmesi durumunda bölgenin yoğnluğuna göre rehber inisiyatif alma hakkına sahiptir) Burada dileyen misafirlerimiz tekne turuna katılabilir ve kahve içebilirler. Matka Kanyonu turumuzun ardından Üsküp kalesi yakınında otobüsümüzden iniyor ve yaya turumuza başlıyoruz. Osmanlı İmparatorluğunun 500 yıldan fazla hüküm sürdüğü ve hala eski halini koruyabilmiş orijinal adı ile Üsküp Türk Çarşısında yaya turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında görülecek yerler ;

• Mustafa Paşa Camii

• Kuyumcular Sokak

• Arasta Camii

• Vardar Nehri üzerine inşa edilmiş ve Üsküp’ün simgesi Taşköprü

• Türk ve Yahudi Mahallesi

• Davut Paşa Hamamı

• Çifte Hamam

• Murat Paşa camii

• Sulu Han

• Kapan Han

• Kurşunlu Han

• 2011 de Yunanistan’la isim krizine neden olan devasa Büyük İskender Heykeli

• Büyük İskender’in babası 2. Filip Heykeli

• Vardar Nehri

• Makedonya Arkeoloji Müzesi ve Arşiv binası

• Ulusal Tiyatro Binası

• Kiril alfabesini bulan azizler Kiril ve Metodi’nin heykelleri,

• 17. Yy dan kalma Aziz Spas Kilisesi

• Rahibe teresa anıtı ve Teresa müzesi

• 1963 depreminde yıkıldığı hali ile duran Eski Tren İstasyonu binası

Yaya turumuzun ardından serbest zaman. Rehberimizin belirlediği saatte tekrar buluşuyor ve akşam yemeği için yerel restoranımıza geçiyoruz. Yemeğin ardından konaklama Üsküp’teki otelimizde. Dileyen misafirlerimiz geceleri çok güzel ışıklandırılan bu şehrin tadını çıkarmak üzere yemekten sonra merkezde vakit geçirebilirler.

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Kahvaltımızın ardından Üsküp’e 1 saatlik mesafedeki, Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmış şirin bir kasaba şehri olan Kalkandelen’e (Tetovo) otobüsümüzle geçiyoruz. ( Üsküp – Kalkandelen 40 KM ) Kalkandelen’de iki önemli durağımızdan birincisi dönemin buradaki Bektaşî merkezi Harabati Baba Tekkesi. Tekkenin 20 yıllık bekçisi ve bakıcısı Tetovo’lu Cemali’den tekke hakkında bilgi aldıktan sonra tekkenin diğer köşesinde mukim Bektaşi dervişi Abdulmuttalip’in yanına geçiyor ve tekkenin tarihini ve yapılan çalışmaları bir de ondan dinliyoruz. Ardından aracımızla 1833 yılında Abdurrahman paşa tarafından yaptırılan Alaca Camiini geziyoruz. Camiinin hayvan kanı, bitki kökleri ve yumurta akı karıştırılarak oluşturulan boya ile yapılmış iç ve dış süslemeleri sizleri büyüleyecek. Süslemeler Osmanlı eserlerinde nadir raslanan Barok tarzıdır ( Kalkandelen – Ohrid 130 KM ) Ardından Ohrid’e doğru hareket ediyoruz. Ohrid’e varışımızla birlikte Osmanlı’nın Balkanlar’daki önemli üslerinden biri olmuş tarihi Ohrid şehrini tanıtan bir tur gerçekleştireceğiz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;

• 11 Asırlık çınar

• Zeynel Abidin Paşa Tekkesi ( Halveti Tekkesi )

• Ali Paşa Camii

• Şehir Meydanı ve İnci Dükkanları ile meşhur Ohrid Çarşısı

• Aziz Klement Heykeli

• Safranbolu’yu andıran sokaklarda MÖ 2. Asırda Çin’de uygulanan teknikle kağıt yapımı görebileceğimiz dükkan

• Ayasofya Kilisesi

• Antik Tiyatro

Turumuzun ardından Ohrid gölüne nazır yerel restoranımızda alacağımız akşam yemeğimizin sonrasında konaklama Ohrid’teki otelimizde.

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Otelimizde alacağımız kahvaltının ardından ilk durağımız Ohrid gölünün batı kıyısında bulunan ve nüfusunun çoğunu müslümanların oluşturduğu Struga kasabası. (Ohrid – Struga 14 KM) Struga’da Ohrid gölünden doğan Kara Drim nehrini görüyor ve rehberimizden Struga hakkında genel bilgi alıyoruz. Ardından Arnavutluk’a doğru yola çıkıyoruz. Kafasan sınır kapısından geçerek Arnavutluk’a giriş yapıyoruz. Arnavutluk’a girer girmez özellikle sınır bölgesinde 1945 – 1985 yılları arasında ülkeyi yönetmiş meşhur diktatör Enver Hoca tarafından yaptırılmış ve sayıları 300.000 civarında olduğu söylenen ‘’ Bunker ‘’ adı verilen mantar şeklinde beton sığınakları görüyoruz. Arnavutluk’ta ilk durağımız Elbasan. (Struga – Elbasan 78 KM) Otobüsümüzle şehrin içinden geçiyor ve şehir merkezinde bulunan Elbasan Kalesinde mola veriyoruz. Kale etrafında bulunan Türk sokakları ve Hünkar camiini gördükten sonra başkent Tiran’a doğru yolumuza devam ediyoruz. (Elbasan – Tiran 42 KM) 1614 yılında Süleyman paşa tarafından imar edilen ve 1920 yılından itibaren Arnavutluk’un başkenti olan Tiran’da otobüsümüzle yapacağımız panoramik turumuzda göreceğimiz yerler ;

• Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği

• ABD büyükelçiliği

• Diyanet vakfı tarafından finanse edilen 4 şerefeli Namazgah camii inşaası

• Tiran’ın kurucusu Süleyman Paşa’nın heykeli

• Tiran şehir meydanı

• Ethem bey camii

• Saat Kulesi

• Ulusal Müze

• Üniversite Binası

• Opera ve Bale Binası

• Meydanda bulunan ve Arnavutların milli kahramanı Skender Beg heykeli

• Parlemento ve Bakanlık binaları

• Cumhurbaşkanlığı Köşkü

Tiran turumuzun ardından sıradaki durağımız Arnavutluk ve Karadağ arasında sınırı oluşturan İşkodra gölü yanına kurulmuş İşkodra şehri. (Tiran – İşkodra 115 KM) 435 yıl Osmanlı hakimiyeti altında kalmış ve stratejik olarak balkanların en önemli şehirlerinden biri olan bu şehirde şehir kalesi ve surlarını göreceğiz. Şehir merkezinde vereceğimiz molada kısa bir yürüyüş turu yapacağız. Merkezde serbest zamanın ardından eski Yugoslavya’nın 6 cumhuriyetinden biri olan ve 2006 yılında Sırbistan’dan referandumla ayrılan Karadağ’a geçiyoruz. (İşkodra – Porgorica 55 KM) Başkent Podgorica’da yerel restoranımızda akşam yemeğimizi alıyor ve otelimize geçiyoruz.

(İşkodra konaklaması yapılması halinde Podgorica’ya uğranılmayacaktır)

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Kahvaltının ardından başkent Podgorica’da otobüsümüzle panoramik şehir turu. Turumuz esnasında ;

• Cumhurbaşkanlığı

• Azerbaycan tarafından yaptırılan şehir parkı

• Milenyum köprüsü

• Kral Nikola Heykeli

Ardından sahil şeridine doğru ilerliyoruz. Yolumuza devam ediyor ve St Stefan adasına varıyoruz Muhteşem manzarayı ölümsüzleştirmek için burada vereceğimiz fotoğraf molasından sonra durağımız Budva. (St Stefan – Budva 11 KM) Budva’da yapacağımız yaya turumuz esnasında görülecek yerler ;

• Budva Kalesi

• Napolyon tarafından yaptırılmış hisar

• Kale içi ortaçağdan beri orijinal haliyle korunmuş dükkanlar

• Katolik Kilisesi

• Ortodoks Kilisesi

• Marina

Budva’da alışveriş için verdiğimiz serbest zamanın ardından UNESCO tarafından koruma altına alınmış ortaçağ şehri Kotor sıradaki durağımız. (Budva – Kotor 22 KM) Kotor’da yerel rehberimiz eşliğinde yapacağımız şehir turunda göreceğimiz yerler ;

• Silah Meydanı

• Saat Kulesi

• Utanç Sütunu

• Aziz Trifun Katedrali

• Zanaatçılar Sokağı

• Tulumba Çeşmeleri

• Nehir Kapısı

• Aziz Luka meydanı

Serbest zamanın ardından Bosna Hersek’e hareket. Bosna Hersek’e giriş yapıyor ve Trebinje – Ljubinje – Stolac kasabalarının içlerinden geçerek Mostar’a varıyoruz. (Kotor – Mostar 186 KM) Akşam yemeğimizi yerel restoranımızda aldıktan sonra konaklama Mostar’daki otelimizde.

07.00 Kahvaltı – 08.00 Otelden hareket. Otelimizden ayrılıyor ve Mostar turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında görülecek yerler ;

• Şehit camisi ve avlusundaki mezarlık. Bu mezarlığın bir özelliği de savaş esnasında Müslüman Boşnaklar ile birlikte omuz omuza çarpışan Hırvat ve Sırp Mostar’lıların da metfun bulunmasıdır.

• Bölgeye özel nehirden toplanan taşlarla işlenmiş kaldırımlı Mostar çarşısı

• Koski Mehmet Paşa camii. Bu cami köprünün en güzel fotoğrafının çekildiği camidir.

• Türkiye Cumhuriyeti Mostar Başkonsolosluğu

• Mostar Köprüsü – 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından yapılan ve 1993 te yıkılan ancak 2004 yılında tekrar restore edilen tek kemerli köprüdür.

• Tara Kulesi – Bu kuleler zamanında köprü güvenliğini sağlayan ekiplere mahsusken günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.

• Kriva Cuprija – Eğri köprü

• Tabakhane camii ve hamamı – Zamanında deri işiyle uğraşan eşrafın diğer camilerdeki cemaate koku olarak rahatsızlık vermemesi adına kendilerine özel yaptırdıkları ve altından sular akan camidir.

Daha sonra Buna nehri kaynağına 5 asır önce kurulmuş Alperenler Tekkesi’ne hareket ediyoruz. ( Mostar – Blagaj 12 km ) Yolumuzun üzerinde Mostar havalimanını ve Yugoslavya zamanında havalimanı karşısına yapılan ve uçaklar için sığınak olarak kullanılan askeri alanı görüyoruz. Bu alan havalimanının hemen karşısındaki tepeciğin içi oyularak uçakların saklanması için hazırlanmıştır.

Kaynağına henüz ulaşılamamış ve saniyede 43.000 litreye kadar su çıkan Buna nehri kaynağına kurulmuş Sarı Saltuk tekkesi olarak da bilinen tekkeyi ziyaret ediyoruz. Tekke içinde yer alan Ali paşa türbesi ve Sarı Saltuk’un türbesini ziyaret ediyor ve tipik Anadolu evi şeklinde inşa edilmiş iki katlı bu evde Bayanlar mescidi, Meydan odası, Erkekler için mescid ve zikir odası, Hamamcık ve halvethane ve mutfak olarak kullanılan odayı görüyoruz. Dileyen misafirlerimiz nehire nazır avluda Türk çayı içebilirler.

Sıradaki durağımız Yugoslavya’nın kurucusu Josip Broz Tito’nun mareşal ünvanını aldığı savaşın yapıldığı şehir olan Jablanica. (Yablanitsa, Blagaj – Jablanica 59 KM) Aynı zamanda kuzu çevirmesi ile meşhur olan bu şehirde 1943 yılında Tito’nun Alman Nazilere karşı verdiği mücadele sonucu yıktığı köprü ve olayın cereyan ettiği bölgeyi görüyoruz. Ardından durağımız olan Konjic (Konyits, Jablanica – Konjic 23 KM) şehrine varıyoruz. Neretva nehri kenarına kurulmış 50 bin nüfuslu bu küçük şehirde 2. Dünya savaşında ve 92 – 95 savaşında hasar görmüş ve tadilatı TC Karayolları ve Tika tarafından yapılmış Osmanlı köprüsü, Kırık minareli camii, aslına uygun restore edilmiş mini çarşı göreceğimiz yerler arasındadır. Fotoğraf molamızın ardından yolculuğumuza devam ediyoruz. Bugünkü son durağımız Bosna Hersek’in başkenti Saraybosna. ( Konjic – Saraybosna 50 KM) Varışımızla birlikte yerel restoranımızda akşam yemeğimizi alıyor ve otelimize konaklamak üzere geçiyoruz.

Otelimizde alacağımız kahvaltımızın ardından saat 08.00 da otelimizden check out yaparak ayrılıyoruz. İlk olarak rehberimiz eşliğinde 92 – 95 yılları arasında yapılan savaşta Boşnakların en kritik hamlelerinden biri olan ve havalimanının altına kazılan Yaşam tünelini ziyaret ediyoruz. Savaşın seyrini değiştiren ve tarihin en uzun kuşatması ( 4 yıl 4 ay ) sayılan Saraybosna kuşatmasını yaran bu tünel ve müzesinde orijinal görüntülerden hazırlanmış 15 dk lık bir video ile savaşı hissediyoruz. (Bölgenin yoğun olmasından dolayı turun aksamaması adına rehber uygun görürse Savaş Tüneli turu yapılacaktır yada yapılamayacaktır). Fotoğraf galerisi, savaş haritası ve savaş zamanında kullanılan araç gerecin sergilendiği bu müzeyi gezdikten sonra Başçarşı’ya hareket. Yolumuzun üzerinde halen savaş zamanı yapılan bombardımanın izleri bulunan binaları, Avrupa’nın ilk elektrik motorlu tramvay hattı olan ve Saraybosna’yı halen aktif olarak baştan başa dolaşan tramvay hattını, Tito dönemi Yugoslavya Halk Ordusu’na ait ancak günümüzde Saraybosna üniversite kampüsü olarak kullanılan binaları, ABD’nin dünyanın en büyük ikinci büyükeçiliği binasını, Saraybosna şehir müzesini, Parlemento binasını, Arap yatırımcılar tarafından yapılan ve bölgenin en büyük AVM sini görerek Başçarşı’ya varıyoruz. İlk durağımız 1992-1995 yıllarında yaşanan hazin savaşın şehitleri ve Aliya Izetbegoviç’in anıt mezarının bulunduğu şehitlik. Savaş şehitlerine Fatiha okuyup rehberimiz tarafından Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı Alija Izetbegoviç ve hayatı hakkında bilgi alıyoruz. Ardından Osmanlı döneminden kalmayı başarabilmiş Arnavut kaldırımlı Boşnak – Türk mahallesinden geçerek Başçarşı yaya turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;

• 18.yy Boşnak mimarisi ile yapılmış Sebil

(Dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler.)

• Osmanlı döneminden kalmayı başarak tek aktif sanat sokağı ‘’ Bakırcılar Sokak ‘’

• Çarşı camii

• Moriça Han ve içerisinde bulunan Genç Müslümanlar teşkilatı lokali ‘’ Mladi Muslimani ‘’

• Kanuni Sultan Süleyman’ın halaoğlu Gazi Hüsrev bey camii ve türbesi

• Saat Kule

• Kurşunlu Medrese

• Gazi Hüsrev bey müzesi ve kütüphanesi

• Avrupa’nın ilk umumi tuvaleti

• 1. Dünya savaşının çıktığı yer olarak bilinen Latin köprüsü

• Fatih Sultan Mehmet adına yaptırılan Hünkar Camii

• At meydanı - Okmeydanı

• Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan Bakır Baba Camii

• Ortodoks Kilisesi

• Alija Izetbegoviç parkı ve parkta sürekli satranç oynayan Saraybosna’lı emekliler

• Ferhadiye Camii

• Ferhadiye Caddesi ( Saraybosna’nın İstiklal Caddesi )

• Musevi Sinagogu

• Katolik Kilisesi – Katedral – İsa’nın Kalbi Kilisesi

• Saraybosna gülleri ( Savaş zamanı bir bomba ile birden fazla kişinin hayatını kaybettiği noktalar )

• Fırın yeri katliamının yapıldığı nokta

• 6 Nisan 1945 te Yugoslav ordusu tarafından Almanlan işgalindeki Saraybosna’nın kurtarılışı anısına yakılan sönmeyen ateş

• 5 Şubat 1994 te Pazar yeri katliamı olarak anılan ve 68 kişinin hayatını kaybettiği Markale Semt pazarı

• Avusturya – Macaristan döneminde Hükumet Konağı ( Belediye binası ) olarak yaptırılan ve savaş dönemi yakılarak bir çok el yazması eserin kül olmasına neden olan Vjecnica ( Viyeçnitsa ) kütüphanesi

Başçarşı’daki yaya turumuzun ardından dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler. Ardından Saraybosna havalimanına hareket. Pasaport ve gümrük işlemlerinin ardından saat 20:35’de TK1026 tarifeli uçuşu ile İstanbul’a hareket. Yerel saat ile 23:40’da İstanbul’a varış. Böylelikle Balkan turumuzun sonuna gelmiş oluyoruz. Bir başka TOPRAK TURİZM organizasyonunda tekrar görüşmek üzere…